کلر زن

کلر زن

کلر زن وسیله ای است که با استفاده از آن کلر به آب اضافه می شود و با این کار عملیات گندزدایی و ضد عفونی کردن آب صورت می پذیرد. استفاده از کلر و کلر زن به عنوان یک گندزدایی موثر جهت از بین بردن میکروارگانیسم های بیماریزا و نیز به عنوان یک اکسید کننده قوی از سابقه طولانی در صنعت آب برخوردار است. استفاده از کلر و یا به عبارتی کلر زنی آب به دلیل سهولت کاربرد و پایین بودن نسبی هزینه آن در مقایسه با سایر گزینه ‌های گندزدایی آب هنوز هم معمول ترین روش در بیشتر کشورهای دنیا و بخصوص کشورهای در حال توسعه می‌باشد. در ادامه در خصوص انواع دستگاه کلر زن و مزایای و کاربرد های آن ها توضیح خواهیم داد.

کلر زن وسیله ای است که با استفاده از آن کلر به آب اضافه می شود

کلر زن چیست و کلر زنی برای چه هدفی انجام می شود؟

برخی از میکروارگانیسم ها به نام پاتوژن ها ممکن است به سلامت انسان آسیب برسانند. اگر آب بدون تصفیه مناسب برای از بین بردن پاتوژن مصرف شود، ممکن است باعث بیماری هایی مانند اسهال شود. بیماری که توسط آب پخش می شود، به عنوان بیماری آبی شناخته می شود. کلر زنی فرایندی است که در آن کلر به آب اضافه می شود تا میکروارگانیسم ها، از جمله پاتوژن های مضر را کشته یا غیرفعال کند. اگرچه کلر یک ماده ضدعفونی کننده موثر است، اما نمی تواند تمام میکروارگانیسم های مضر را از بین ببرد. به طور کلی، کلر بر روی باکتری ها تاثیر زیادی دارد. در برابر ویروس های معدودی موثر است و در برابر برخی از پروتئین ها نیز مؤثر است و می توان با وجود برخی مشکلات از آن برای گند زدایی و ضد عفونی کردن استفاده نمود.

دستگاه کلر زن نیز دستگاهی است که کلر را وارد آب می کند. این دستگاه ها بر اساس مدل خود می توانند کلر را به شکل مایع و یا گاز وارد آب کنند. میزان کلر وارد شده نیز توسط دستگاه قابل برنامه ریزی است و می توان حجم آب ورودی و کلر اضافه شده را به شکل دقیق مورد بررسی قرار داد. در ادامه در خصوص انواع دستگاه کلر زن توضیح خواهیم داد.

انواع دستگاه کلر زن

کلر زن مایع: دستگاه کلر زن مایع از از طریق پمپ تزریق با دوزینگ پمپ به آب کلر تزریق می شود. هیپوکلرید سدیم و کلسیم به حالت مایع بوده و برای تزریق این مواد به آب از هیپوکلریناتور استفاده می شود. تجهیزات ساخت دستگاه کلر زن مایع از وسایل زیر استفاده می کند.

پمپ تزریق کلر

مخزن پلی اتیلن مطابق با آب مصرفی

گیربکس و الکتروموتور

شفت استیل یا فلزی با پوشاننده پلی اتیلن

تابلو برق تجهیز شده به تایمر اتوماتیک همزن

لوله کشی و اتصالات از جنس پی وی سی

شاسی فلزی با پوشش استیل ضد زنگ یا اپوکسی

کلر زن گاز: در کلر زن گازی در بدو شروع کلر در دمای بالا و فشار پایین به مایع و پس از آن بوسیله تبخیر کننده تبدیل به گاز می شود و در نهایت درون کپسول های مخصوصی که طراحی شده اند نگهداری شده و بوسیله پمپ جهت ضدعفونی و گندزدایی به درون آب تزریق می شود. تجهیزات ساخت دستگاه کلرزن گازی از وسایل زیر استفاده می کند.

دستگاه تزریق اتوماتیک دیواری به همراه دستگاه وکیوم

دستگاه انژکتور به همراه پوستر پمپ

دستگاه تعویض کننده و دستگاه آنالایزر جهت نشان دادن کلر باقی مانده در دستگاه کلر زن

تابلوی فرمان سیلندر گاز

کاربرد های دستگاه کلر زن

گندزدایی فاضلاب خروجی

کاهش مقدار BOD

جلوگیری از بو

جلوگیری از خورده شدن بتن و ادوات مکانیکی توسط مواد اسیدی تولید شده در جریان تصفیه

جلوگیری از رشد و نمو مگس و حشرات در صافی های چکنده

شکستن کف آب تولیدی در سپتیک تانک

اکسایش یون های فلزی و سیانیدها

مزایای استفاده از دستگاه کلر زن

گندزدایی موثر. استفاده از این دستگاه ها موجب می شود تا بتوان به شکلی کامل کلر را در آب حل کرد و همچنین نظارت بسیار دقیقی بر میزان کلر ورودی و آب خروجی داشت.

کلر باقی مانده قابل پایش و حفاظت است و می توان از آن دوباره برای دستگاه کلر زن استفاده کرد.

کلر باقی مانده ترکیبی را می توان با افزودن آمونیاک فراهم کرد.

کلر باقی مانده میکروب کش را می توان در خطوط طولانی انتقال حفظ کرد. می توان به شکلی کلر را در آب وارد کرد که برای لوله کشی های طولانی بیشتر وجود داشته باشند و زمان بیشتری تاثیر گذاری خود را حفظ کنند. تمامی این کار ها توسط دستگاه کلر زن امکان پذیر است.

در دسترس بودن سیستم شیمیایی برای کاربرد های جانبی همچون مهار بو، تعیین دز خطوط RAS و سیستم های گندزدایی تصفیه خانه آب نیز از مزایای دستگاه کلر زن به شما می رود.

حمل و نقل و جابجایی راحت و نصب پکیج دستگاه کلر زن در هر منطقه. این دستگاه ها وزن و حجم زیادی ندارند و به راحتی می توانید آنها را جا به جا کرد و در مکان های دلخواه نصب کنید. می توانید از دستگاه کلر زن برای استخر های خانگی خود نیز استفاده کنید. این دستگاه ها در کنار اندازه کوچک توان تولیدی بالایی دارند.

هزینه تامین مواد اولیه دستگاه کلر زن مانند کلر پایین است و به راحتی می توانید کلر ها را به شکل مایع و یا گاز تهیه نمایید.

در صورت پیدا کردن ایراد و یا خرابی هر قسمت از دستگاه امکان جدا کردن و تعمیر جداگانه آن قسمت وجود دارد. به طور کلی دستگاه کلر زن هزینه تعمیر و نگهداری پایینی دارد و به دلیل کیفیت بالای قطعات به کار رفته، طول عمر زیادی نیز دارد.

منبع

موارد کاربرد دستگاه کلرزن

• اولین و مهم ترین کاربرد کلرزن برای میکروب زدایی و فرایند ضد عفونی کردن آب است.

• از کلرزن پس از استفاده از دستگاه تصفیه آب صنعتی استفاده می گردد.

• با هدف گند زدایی و پاکسازی آب استخر، از کلرزن استفاده می شود.

• دستگاه کلرزن جهت انتقال مواد رسوب گیر برای پیشگیری از ایجاد رسوب در داخل چیلر و بویلر کارایی دارد.

• تزریق مواد جهت جلوگیری از ته نشین شدن رسوب در دستگاه تصفیه آب صنعتی، توسط کلرزن صورت می گیرد.

• از کلرزن برای به حداقل رساندن آلاینده ها پس از کار با پکیج تصفیه فاضلاب استفاده می شود (کاهش BOD).

انواع روش های کلرزنی

برای فرایند افزودن کلر به آب با استفاده از کلریناتور یا کلرزن، روش های گوناگونی وجود دارد، از جمله رایج ترین روش ها عبارت است از:

• کلرزن مایع

در این روش، پکیج کلرزن مایع، با استفاده از پمپ تزریق، کلر را به آب تزریق می نماید. در این روش، هیپوکلرید سدیم و کلسیم به صورت مایع است و جهت عملیات تزریق آنها به آب، از هیپوکلریناتور یا کلرزن مایع استفاده می گردد.

• کلرزن گازی

در روش کلرزن گازی، ابتدا کلر در اثر دمای زیاد و تحت فشار کم به حالت مایع درآمده و سپس با کمک تبخیرکننده به گاز تبدیل خواهد شد. پس از آن، این گاز داخل کپسول های خاصی تزریق و نگهداری می گردد و در نهایت با استفاده از یک پمپ و به منظور ضد عفونی آب، مورد استفاده واقع خواهد شد.

انواع دستگاه کلرزن مایع

• کلرزن دستی

دستگاه کلرزن مایع با توجه به نوع کارایی و ساختار، به دو صورت دستی و اتوماتیک قابل ساخته می شوند. در مدل دستی کلرزن، کلر به شکل دستی داخل مخزن وارد شده و سپس با استفاده از آب مقطر و یا آبی که تصفیه شده است و دارای درجه سختی پایینی بوده، ترکیب می شود. در آخر نیز کلر را با استفاده از دوزینگ پمپ به محل مورد نظر تزریق می گردد.

نکته مهم: استفاده از کلرزن دستی، با معایبی نیز همراه است که مهمترین آن، تنفس و وارد شدن گاز کلر به ریه های فردی است که این کلر را با آب ترکیب می کند. استنشاق این گاز باعث ایجاد عوارضی همچون تهوع، سردرد و احساس سوزش در چشم است. در صورت مشاهده این علائم، فرد باید در هوای آزاد قرار گرفته و در صورت علائم شدید و طولانی، می‌بایست به بیمارستان مراجعه نماید.

• کلرزن اتوماتیک

دستگاه کلرزن مایع در نوع دیگری نیز طراحی و ساخته شده است که کلرزن اتوماتیک نام دارد. این مدل از دستگاه کلرزن، متشکل از شفت و پروانه بوده که با کمک الکتروموتور شروع به چرخش نموده و کلر را در داخل مخزن تهیه می نماید. این کلرزن نسبت به نوع دستی، تنظیم و کاربرد ساده تری دارد. نکته قابل توجه اینکه، قیمت کلرزن اتوماتیک در مقایسه با کلرزن دستی بیشتر و گرانتر است که علت این امر، وجود قطعات و تجهیزات موتوری و الکترونیکی آن است.

مراحل گندزدایی یا کلرزنی

• پیش از شروع فرایند تصفیه آب

از آنجایی که هدف از کلرزنی، مقابله با رشد انواع میکروارگانیسم ها در خطوط انتقال آب و یا تصفیه خانه بوده، لازم است، پیش از آنکه آب به خطوط انتقال و یا تصفیه خانه ها وارد گردد، کلرزنی و گندزدایی صورت بگیرد. اما در هنگام افزودن کلر به آب و ترکیب آن با آلودگی های احتمالی آب، ماده ای جدید به نام هالومتان تولید گردد.

• مرحله پایانی فرایند تصفیه آب

همانطور که گفتیم پیش از آغاز تصفیه آب، تزریق کلر توسط کلرزن صورت گرفته و کلر وارد آب می شود. اما لازم است که مقداری از کلر در آب باقی بماند تا مانع از رشد باکتری ها در لوله های انتقال آب شود. معمولا در کشورهایی که از خطوط ایمن انتقال اب برخوردار هستند و هیچ نوع عوامل و باکتری های بیماری زا وارد آب نمی شوند، نیاز به وجود باقی مانده کلر نیز نخواهد بود. اما در کشور ما، باتوجه به اینکه، مقداری از کلر تزریق شده به آب توسط میکروارگانیسم های موجود در دیواره خطوط انتقال آب، مصرف شده و بخشی دیگر نیز به دلیل ترکیب با آلودگی های داخل آب تشکیل هالومتان داده اند، می بایست مجددأ، عملیات تزریق کلر توسط دستگاه کلرزن، در مرحله پایانی تصفیه و برای جلوگیری از کاهش غلظت کلر صورت بگیرد.

عوامل تاثیرگذار در فرایند کلرزنی

میزان غلظت کلر: افزایش غلظت کلر موجود درآب باعث افزایش میزان اثربخشی کلر در آب می شود.

مدت زمان تماس کلر و آب : درصورت کاهش زمان تماس کلر با آب، موجب کاهش تاثیر ضدعفونی آب خواهدشد. در اینصورت، غلظت بیشتری از کلر مورد نیاز است.

مقدار PH آب: هرچه PH آب بیشتر شود، کلر موجود درآب تاثیر کمتری خواهدداشت. دراینصورت لازم است غلظت کلر افزایش یابد.

مقدار دمای آب: کاهش دمای آب، تاثیر گندزدایی را نیز کمتر می کند. دراینصورت باید غلظت کلر افزایش یابد.

وجود کدورت در آب: افزایش مواد خارجی در آب، باعث کاهش تاثیر گندزدایی خواهدشد. به این ترتیب غلظت کلر بیشتری مدنظر خواهد بود.